Şiir ve Zihniyet Test 1

1-……………bir dönemdeki sosyal, siyasî, idarî, adlî, dinî, ticarî hayatın birlikte oluşturduğu ortamdır. Yani devrin belirgin ve kabul edilmiş sanat zevki ve hâkim anlayışıdır.

Yukarıdaki boşluğa aşağıdaki seçeneklerden hangisi getirilmelidir?

A)           Şair

B)           Şiir

C)           Zihniyet

D)           Sanat

E)            Düzen

2-Şiir yazan kişiye……………….., sanatçının ortaya koyduğu edebî esere…………., bir dilin kurallarına ve zevkine uyarak yazılan, ölçülü ve uyaklı  anlatım şekline ise …………… denir.

Yukarıdaki boşluklara sırası ile aşağıdaki seçeneklerden hangisi getirilmelidir?

A)           Şair-sanat eseri-şiir

B)           Şair-edebiyat-şiir

C)           Sanat eseri-şair-şiir

D)           Şiir-kurmaca metin-zihniyet

E)            Şair-şiir-sanat eseri

3- Bir eser hangi dönemde yazılmışsa, o dönemden izler taşır. Şairlerin şiirlerinde de yaşadıkları dönemin sosyal ve siyasal olaylarını, kültürünü, ilişkilerini, inançlarını, sanat zevklerini görebiliriz.

Yukarıdaki parçada edebî metinlerin hangi özelliğini görmekteyiz?

A)           Edebî metinler kültürün taşıyıcısıdır.

B)           Edebiyat ile tarih arasında sıkı bir ilişki vardır.

C)           Edebî metinlerde sağlam bir dil vardır.

D)           Edebî metinler yazıldığı dönemin sanat zevkini yansıtır.

E)            Sosyal çevre edebî metinleri sanatçıyı etkisi altına alır.

4-Arif Nihat Asya, eserlerinin çoğunda millî ve manevî değerlerin savunuculuğunu yapmış bir şairdir. Şiirlerinin çoğunda tarih şuurunu ve milletimizin kahramanlığına duyduğu hayranlığı dile getirmektedir. Onu bu şekliyle yazmaya zorlayan unsurların başında yaşadığı dönemin şartları gelmektedir.

Yukarıdaki parçada anlatılmak istenen düşünce aşağıdaki seçeneklerden hangisinde verilmiştir?

A)           Yaşanılan çevre sanatçıyı etkiler.

B)           Şairlerin çoğu tarihten yararlanır.

C)           Arif Nihat Asya millî değerlere bağlı bir şairdir.

D)           Şairler yaşadıklarını şiirlerine yansıtırlar.

E)            Arif Nihat Asya eserleriyle birçok şaire yol göstermiştir.

5-Türkiye Cumhuriyeti olarak II. Dünya Savaşına katılmamamıza rağmen çok sıkıntılı günler yaşadık. Şairlerimizin ve yazarlarımızın çoğu bu dönemin etkisinde kalarak eserler yazdılar. Bu eserler sayesinde II. Dünya Savaşı’nın sonuçlarını daha iyi anlamaktayız.

Yukarıdaki parçada şairleri ve yazarları etkileyen unsur nedir?

A)           Dönemin hâkim zihniyeti

B)           Sanatın evrenselliği

C)           Edebî metinlerin de savaşı işlemesi

D)           Yazar ve şairlerin savaş konusundaki duyarlılığı

E)            II. Dünya Savaşının sonuçları

6- Yunus Emere 13. yüzyılda Anadolu’da yaşamış mutasavvıf bir şairimizdir. Tasavvuf düşüncesinde dünya geçici bir yer olarak görülmektedir. Çünkü asıl olan ölümden sonra sürdürülecek hayattır. Gerçek mutluluğa ancak orada ulaşılabilir. Bu dünya geçicidir; burası yalnızca ahirete hazırlık yeridir. Bu anlayış tasavvuf düşüncesinin esasıdır.

Yunus’u dönemindeki bu düşünceyle şiir yazmaya iten etmen aşağıdaki seçeneklerden hangisinde verilmektedir?

A)           Dini yaşayış

B)           Dönemindeki Zihniyet

C)           Sanat

D)           Tarihi faktörler

E)            Savaşlar

7-

Cânlar cânını buldum

Bu cânum yağma olsun

Assı ziyadan geçdüm

Dükkânum yağma oldun

                     Yunus Emre 13.yy.

Bu vatan, toprağın kara bağrında

Sıra dağlar gibi duranlarındır.

Bir tarih boyunca onun uğrunda

Kendini tarihe verenlerindir…

                  O. Şaik Gökyay 20. yy.

Yukarıda verilen farlı yüzyıllara ait iki şiirin şairlerinin farklı konularda şiir yazmalarının sebebi ne olabilir?

A)           Yetiştikleri ortam ve yaşadıkları dönemin zihni yapısı

B)           Aralarındaki yüzyıl farkı

C)           Zamanla insanların değişebileceği düşüncesi

D)           Farlı şehirlerde yetişmesi

E)            İki şair arasındaki kültür farkı

8-

Dest-bûsi ârzûsiyle ger ölsem dostlar

Kûse eylen toprağum sunun anunla yâre su

                       Fuzûlî

(Dostlarım, onun elini öpmek arzusuyla ölürsem,

Toprağımdan bir testi yapın ve sevgiliye onunla su verin.)

Ey mavi göklerin beyaz ve kızıl süsü,

Kız kardeşimin gelinliği,

Şehidimin son örtüsü,

Işık ışık, dalga dalga bayrağım!

Senin destanını okudum,

Senin destanını yazacağım.

Arif Nihat Asya

Yukarıda verilen iki şiiri birbirinden ayıran düşünce aşağıdaki seçeneklerden hangisinde verilmiştir?

A)           Zihniyet

B)           Devir

C)           Sanat anlayışı

D)           Edebî zevk

E)            Yüzyıl farkı

9- Aşağıdakilerden hangisi insanın gerçekleştirdiği etkinliklerde etkin rol oynamaz?

A)           Kültürün

B)           Sosyal ve siyasal olayların

C)           Sürdürülen yaşam biçiminin

D)           Benimsenen inanç sisteminin

E)            Coğrafi konumun

10-Tarihsel ve sosyal alandan hareketle dille gerçekleştirilen edebî metinler de diğer güzel sanat eserleri gibi döneminden izler taşır. Çünkü döneminde hâkim olan ahlâk ve estetik anlayışına uygun olarak kaleme alınmıştır bu metinler.

Yukarıdaki parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdaki seçeneklerden hanginde verilmiştir?

A)           Edebî metinler oluşturduğu dönemin özelliklerini üzerinde taşır.

B)           Edebî metinler şairin düşünce dünyasının yansımasıdır.

C)           Edebî metinler sosyal çevreden etkilenir.

D)           Edebî metinlerde tarihsel olaylar işlenebilir.

E)            Ahlâk ve estetik edebî metinlerin en önemli parçasıdır.

11- Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde bilgi yanlışı vardır.

A)           Şairin şiirini yazdığı dönemdeki hâkim olan düşünceye zihniyet denir.

B)           Şairle yaşadıkları dönemim düşünce yapısından etkilenirler.

C)           Edebî eserler yazıldıkları dönemden izler taşır.

D)           Şairler benimsedikleri düşünce sistemini şiirlerine yansıtırlar.

E)            Şair ile yaşadığı dönem arasında bir bağ yoktur.

12-

Ela gözlüm ben bu elden gidersem,

Zülfü perişanım kal melül melül.

Kerem et, aklından çıkarma beni,

Ağla gözyaşını, sil melül melül.

Karacaoğlan 17. yüzyıl

Yukarıdaki dörtlükten hareketle aşağıdaki verilenlerden hangisini tespit edemeyiz?

A)           Şairin etkilendiği zihniyeti

B)           Hangi gelenekten beslendiği

C)           Dörtlüğün ölçüsünü

D)           Dörtlüğün ahenk unsurlarını

E)            Şairin yaşamını

13-

Bir kez gönül yıktın ise

Bu kıldığın namaz değil

Yetmiş iki millet dahi

Elin yüzün yumaz değil

                    Yunus Emre

Yukarıdaki dörtlükle şair hakkına hangi özelliği tespit edebiliriz?

A)           Şairin etkilendiği ortam

B)           Şairin yaşadığı yüzyılı

C)           Şair nerede yaşadığını

D)           Şairin eğitimini

E)            Şairin şiirlerinin özelliklerini

14-

I-Şiirler yazıldıkları dönemin zihni yapısından etkilenir.

II-Şiirlerin dili yazıldığı dönemden izler taşır.

III-Şairlerin düşüncesi şiirlerine yansımaz.

IV-Şiirler yazıldığı dönem hakkında bilgi verebilir.

V-Şairler yaşadıkları yüzyılın olayların etkilenirler.

Yukarıdaki numaralandırılmış cümlelerden hangisinde bilgi yanlışı vardır?

A)           I

B)           II

C)           III

D)           IV

E)            V

15- Bir yazar, gördüğünü, bildiğini, düşündüğünü yazıyorsa, bunu toplumsal bir fayda için yapıyordur. Benim görevim duyurmaktır, anlatmaktır diye düşünüyordur. Bunu yaparsa insanlar ve toplumlar daha mutlu olacak inancındadır. Yazar vurulmayı, acıyı, ölmeyi göze alıyorsa, korumak istediği değerleri kendi yaşamından üstün tutuyor demektir.

Yukarıdaki parçada yazar neden etkilendiğini vurgulamaktadır?

A)           Çevresindeki zihni yapıdan

B)           Arkadaşlarından

C)           Edebî çevrelerden

D)           Kendi yaşamından

E)            Kültürden

16- ”Sizin Hiç Babanız Öldü mü?” adlı şiirimi babamın ölümü üzerine yazdığımı sananlar var. İlk şiirlerimdendir. Babamın ölümünden dört yıl önce yayımlamıştım onu. “Kars”ı da Kars’ı görmeden, Paris’te yazdım. İşin tuhafı yurda döndüğümde, teftiş göreviyle gönderildiğim yer de Kars oldu.

Yukarıdaki parçada edebî metinlerin hangi özelliğini görmekteyiz?

A)           Edebî metinlerde gerçekler değiştirilerek, hayalle süslenerek verilir.

B)           Edebî metin yazarı eserine yaşadığı dönemden izler bırakır.

C)           Edebî metinler yazıldığı dönemin hâkim zihniyetini yansıtır.

D)           Eser ile yazarı arasında sıkı bir ilişki vardır.

E)            Şairler hayalperest insanlardır.

17- İnsana özgü etkinlikler, dönemlerinin her bakımından izleri taşır. Yaşanan sosyal ve siyasal olaylar, dönemin kültürünü ve sanat zevki, yaşama biçimi, eğitim anlayışı, inanç sistemleri, gelecek endişesi sanata özgü etkinliğin içerisine ister istemez siner.

Yukarıdaki parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?

A)           İnsanın yaptığı etkinlikler döneminden izler taşır.

B)           Yaşanan sosyal olaylar sanatı etkiler.

C)           İnanç sistemi edebî eserlere etki eder.

D)           Sanatçının eğitim durumu sanatına yansır.

E)            Sanatçı sadece gerçeği anlatarak eserini meydan getirir.

18- Aşağıdakilerden hangisi edebi metinlere en az etki eder?

A)           Çevre

B)           Zihniyet

C)           Kültür

D)           Eğitim

E)            İklim

19- Geçen gün bir dergide genç bir ozanın şiirine takıldı gözüm. Kısa sayılamayacak yapıda bir şiirdi. Genç ozan kişisel duygularını yansıtmış. Bunu yaparken şekilden, kurgudan hiç ödün vermemiş. Halk şairlerinin şiirinin son dörtlüğünde isim veya mahlas kullanma geleneğine de uymuş. Açık, yapmacıktan uzak anlatımıyla geleceğin büyük şairlerinden biri olacağını müjdeledi bana.

Yukarıdaki parça edebî metinlerin hangi yönünü anlatılmaktadır?

A)           Edebî metini oluştururken sanatçı döneminin özelliklerinden ve gelenekten etkilenir.

B)           Edebî metinlerde etkileyicilik vardır.

C)           Edebî metinler dergilerde yayımlanır.

D)           Edebî metinlerin en güzeli halk şiirleridir.

E)            Şairler şiirlerinde mahlas kullanırlar.

20-

Dost dost diye nicesine sarıldım

Benim sadık yarim kara topraktır.

Beyhude dolandım boşa yoruldum

Benim sadık yarim kara topraktır

Yukarıdaki dörtlüğün yazarı şirini yazarken aşağıdakilerden hangisinden etkinmiş olamaz?

A)           Gelenekten

B)           Kültürden

C)           Sosyal olaylardan

D)           Zihniyetten

E)            Konumdan

21-Edebiyatımızı inceleme; bir bakıma kültür, sanat, düşünce, hayat felsefesi ve tarihimizi de incelemek ve öğrenmek demektir. Edebiyat eseri, yazıldığı devir, düşünce, kültür ve sanat akımları dikkate alınarak incelenir.

Yukarıdaki parçada edebî metinlerin hangi özelliği görülmektedir?

A)           Edebî metinler yazıldığı dönemden izler taşır.

B)           Edebî metinler öğretici metinler değildir.

C)           Edebiyatımız kültürümüzü yansıtır.

D)           Edebiyatımızı sanat akımları temsil eder.

E)            Edebî metinler tarihi metinlerdir.

22- Edebiyat eserinin iyi anlaşılması ve doğru yorumlanabilmesi için, o eserlerin yazıldığı tarih, dil, olayların geçtiği yer ve o devirde hâkim olan fikir, sanat ve estetik anlayışı bilmek gereklidir.

Yukarıdaki parçada edebî metinlerin iyi anlaşılması için bilinmesi gerekli özelliklerden biri değildir?

A)           Zihniyet

B)           Tarih

C)           Sanat anlayışı

D)           Estetik görüşüş

E)            Coğrafi konum

23-Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde bilgi yanlışı vardır?

A)           Duygu, düşünce ve hayalleri yazılı veya sözlü olarak edebî bir dille anlatma sanatına edebiyat denir.

B)           Edebî eserleri ve yazıları, dönemleri ile birlikte inceleyen bilim dalına edebiyat tarihi denir.

C)           Halk bilimi, toplumların gelenek ve göreneklerini, inançlarını ve diğer edebî ürünlerini inceler.

D)           Edebî eser ile yazıldığı dönem arasında hiçbir ilgi yoktur.

E)            Atatürk’ün “Nutuk” adlı eseri edebî bir eserdir.

24-

Alp Er Tunga öldi mü

Issız ajun kaldı mu

Ödlek öçin aldı mu

Emdi yürek yırtılır

Yukarıdaki dörlük Saka Türklerin hakanı Alp Er Tunga adına yazılmış bir ağıttan alınmıştır. Bu dörtlüğü inceleyen bir edebiyatçı aşağıdakilerden hangisini tespit edemez?

A)           Zihniyet

B)           Devrinin özellikleri

C)           Şiirin ölçüsü

D)           Şiirin dili

E)            Şiirin yazıldığı tarihi

25- Oğuz Kağan Destanı, millî destanlarımızın en önemlilerinden biridir. Bu destanın önemi İslâmiyet’in kabulünden önceki devrin özelliklerini taşıyor olmasından gelmektedir.

Yukarıdaki parça edebî metinlerin hangi özelliğini vurgulamaktadır?

A)           Edebî metinler devrinin zihniyetini yansıtır.

B)           Destanları edebî metinlerdir.

C)           Edebî metinler millîdir.

D)           Edebî metinler ile din arasında ilgi vardır.

E)            Edebî metinlerde dil önemli bir yapı taşıdır.

CEVAPLAR:1.C   2.E 3.E 4.A 5.A 6.A 7.A 8.C 9.E 1O. A 11.E 12. E 13. A 14.C 15.D 16. E 17. E 18.E  19. A  20. E  21.A 22.D 23. D  24.B  25. A

10. Sınıf Dil ve Anlatım- Betimleyici Anlatım

Canlı ve cansız varlıkları en ince ayrıntılarına kadar anlatma sanatına tasvir (betimleme) denir. Çevremizde gördüğümüz her şey betimlenebilir. Betimleyici anlatımın genel özelliklerinden bazıları şunlardır:

Betimlemelerde görsellik vardır. Genellikle görülen varlıklar betimlenir.

Betimlemelerde görmenin dışında koklama, tatma, duyma, dokunma gibi diğer duyulardan da yararlanılabilir.

Betimleyici anlatımın kullanıldığı yazılarda niteleyici sözcüklere sıkça rastlanılır.

Betimleyici anlatımı kullanan bir yazar ayrıntılara çok dikkat eder ve varlıkları birbirlerinden ayıran özelliklere bolca yer verir.

Örnek:

“Çoban Mehmet ile evlenecek olan Zehra, insanın rüyasına girse korkutacak kadar acayip bir mahluk, bir nevi delidir. Kına renginde çalı gibi sert, karmakarışık saçları, balmumu gibi renksiz yüzünde yine o renkte çilleri, daracık alnı ile bir hizada korkunç gözleri vardır.” Reşat Nuri Güntekin, Çalıkuşu

Betimlemeler içeriklerine göre kendi içinde türlere ayrılır.

a. İzlenimsel (Sanatsal) Betimleme

Edebi eserlerde okuru etkilemek, okuyanda güzellik hissi uyandırmak için yapılan betimlemelere izlenimsel (sanatsal) betimleme denir. Bu betimlemede varlıkların nitelikleri, bu niteliklerin duyularımız üzerinde uyandırdığı izlenimler belirtilir.

İzlenimsel betimlemede, düşüncelerimize görünürlük kazandırma, anlatımı renklendirme, okuyucunun hayal gücünü kamçılama amaçlanır. İzlenimsel betimlemede özel ayrıntılar üzerinde durulur. Ayrıntılar arasından seçme yapılıp en belirleyicisi öne çıkarılır. Bilgiler duyusal, izlenimsel bir sıra içinde, kişisel yorum yapılarak verilir.

Örnek:

"Tarla, baştanbaşa insan ve tınazlarla örtülüydü. Sık, yüksek boylu çavdar tarlasının biçilmiş bölümlerinde orakçı kadının sırtı; demet yaparken, parmakları arasında sallanan başaklar; çocuğunun gölgedeki beşiğine eğilen kadın ve peygamber çiçekleriyle örtülü tarlada toplanmış ekin demetleri görünüyordu. Öte yanda, ceketsiz, gömlekli köylüler, kızışmış kuru tarlada toz kaldırarak, araba üstünde ayakta durarak demetleri yerleştiriyorlardı."

b. Ruhsal Betimleme

Bir kimsenin, bir şeyin yazılı olarak betimlenmesidir. İnsanların duygularını, düşüncelerini, beğenilerini, tutkularını, alışkanlıklarını kusurlarını… tanıtan betimlemedir. Bu betimlemede kişinin iç dünyasından söz edilir. Görsellikten çok, sezginin ağır bastığı bu betimlemeler sadece insanlara özgüdür.

Örnek:

"Büyükannemin odasında öfkeli, kıpkırmızı yüzünden siniri bozuk olduğu anlaşılan bir oda hizmetçisi vardı. Sinirinden olsa gerek başını, gözünü oynatıp duruyor, sıkıntısını ve öfkesini yüzünde belli ediyordu. Bir an önce işini bitirip odadan çıkmak ister gibi bir hâli vardı."

c. Fiziksel Betimleme

Kişinin; boyu, ağırlığı, göz rengi, saçları, vücut yapısı, konuşma biçimiyle anlatıldığı betimlemedir. Fiziksel betimlemede kişinin belirgin, çarpıcı özellikleri kalın çizgilerle gözlemden yararlanılarak anlatılır. Burada amaç, fiziksel betimlemesi yapılan kişiyi sözcüklerle âdeta resim çizerek okurun gözünde canlandırmaktadır. Bu tür betimlemede yazar nesnel olabileceği gibi gözlemlerine duygularını da katabilir.

Örnek:

"İki küçük kız dar bir sokakta buluşmuşlardı. Kızlardan biri çok küçüktü, diğeri ise azıcık ondan büyükçe. Anneleri her ikisine de yeni elbiseler giydirmişti. Küçük olan mavi bir elbise giyiyordu, öbürü ise sarı basmadan bir elbise. Her ikisinin de başında kırmızı eşarp vardı."

d. Açıklayıcı Betimleme

Okura bilgi vermek amacıyla genel ayrıntılar üzerinde durularak yazılan betimlemedir. Ayrıntılar yansız olarak, olduğu gibi fotoğrafsal bir gerçeklikle, kişisel duygu ve düşünceler katılmadan verilir. Asıl amaç, sanat yapmak değil, bir konu hakkında bilgi vermektir. Yazar, herkesin görebileceği nesnel gerçekle ilgilenir. Bir mimari yapı, yeryüzü şekilleri, beynin çalışma sistemi gibi konularda yapılan betimlemeler bu türdendir.

Örnek:

"Penguenler, uçamayan, dimdik durabilen, perde ayaklı deniz kuşlarıdır. Tüyleri kuş tüylerine hiç benzemez. Sırtları siyah veya gri, karın kısımları beyaz ince pulsu tüylerle örtülüdür. Türler birbirinden, başlarındaki renkli tüyleriyle ayrılır. Kuyruklan kısa ve ayakları vücutlarının gerisinde olduğundan rahatlıkla dimdik ayakta durabilirler."

e. Simgesel Betimleme

Bir kavramı veya varlığı, okurun yorumu ile ulaşacağı şekilde betimlemedir.

AT

Bin gemle bağlanan yağız at şaha kalkıyor

Gittikçe yükselen başı Allah’a kalkıyor

Son macerayı dinlememiş varsa anlatın;

Ram etmek isteyenler o mağrur, asil atın

Beyhudedir, her uzvuna bir halka bulsa da;

Boştur, köpüklü ağzına gemler vurulsa da…

Coştukça böyle sel gibi bağrında hisleri

Bir gün başında kalmayacaktır seyisleri!

Son şanlı macerasını tarihe anlatın:

Zincir içinde bağlı duran kahraman atın

Faruk Nafiz Çamlıbel, “At” başlıklı şiirinde simgesel betimleme yapmıştır. Burada şair, “at” sembolü ile Türk milletini ve onun esaretten kurtuluş mücadelesini betimleyerek anlatmıştır.

Betimlemede Duyulardan Yararlanma

Betimleyici anlatım, temelde duyulara dayanır. Betimlemede betimlenen varlık ya da nesnenin durumuna göre bir ya da daha çok duyuyla ilgili ayrıntıdan yararlanılır. Bir betimlemede görme, işitme, dokunma, tatma ve koklama gibi farklı duyularla algılanan ayrıntılar yer alabilir.

Örnek:

"Boğaziçi’nin Anadolu yakasındaki tenha, bayır ve yarı karanlık köylerin birinde hırçın bir kış akşamıydı. Tarladan köye yürüyerek geliyorduk. Yağmur iri taneler halinde yağıyordu. Rüzgâr uğultuyla esiyor, bizi üşütüyordu. Eserken yağmur, tanelerini etrafa saçıyor, bizi ve her tarafı öyle sırılsıklam ediyordu."

EDEBİYAT TEST - 1975-76 ÖSYS EDEBİYAT SORULARI

1.            Al bir kalpak giymişti, al,

              Al bir ata binmişti, al

             Zafer ırak mı dedim,

             Aha, diyordu

Bu parça, duygu örgüsü yönünden aşağıdaki türlerden hangisine en yakındır?

A) Didaktik - lirik

B) Lirik - pastoral

C) Pastoral - didaktik

D) Epik - lirik

E) Epik – pastoral

2.Aşağıdakilerden hangisi, “Milli Edebiyat akımı”nı belirleyen özelliklerden biri değildir?

A) Anlatımda gerçekçilikten kaçınma

B) Hece veznini kullanma

C) Halk edebiyatından yararlanma

D) Memleket hayatını yansıtma

E) Dilde sadeleşmeye gitme

3.Aşağıdaki dizilerden hangisi, sadece Türk destanlarını kapsamaktadır?

A) Alp Er Tunga - Oğuz - Türeyiş - Şehname

B) Su - Türeyiş - Gılgamış - Oğuz

C) Türeyiş - Alp Er Tunga - Oğuz - Şu

D) Oğuz - Alp Er Tunga - Ramayana - Şu

E) Şehname - Oğuz - Şu – İlyada

4.Aşağıdaki özelliklerden hangisi, Tevfik Fikret ile Yahya Kemal’de ortaktır?

A) İstanbul’a karşı duyulan sevgiyi dile getirme

B) Divan edebiyatı geleneğini sürdürme

C) Toplum sorunlarını işleme

D) Şiiri düzyazıya (nesre) yaklaştırma

E) Türkçeyi aruza ustalıkla uydurma

5.Hikâyeciliğimizi İstanbul sınırları dışına çıkararak Anadolu’ya yönelten, yurt gerçeklerini gözlemlere dayanarak yansıtan, aynı zamanda mizah ve siyasal yergi alanında da eser veren yazarımız kimdir?

A) Reşat Nuri Güntekin

B) Refik Halit Karay

C) Hüseyin Rahmi Gürpınar

D) Memduh Şevket Esendal

E) Ahmet Rasim

6.Ortaya çıkış zamanlarına göre, sanat ve edebiyat akımlarının doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Romarıtizm / Realizm / Klasisizm /

     Sürrealizm /   Natüralizm

B) Klasisizm / Romantizm / Sürrealizm /

     Natüralizm / Realizm

C) Klasisizm / Natüralizm / Romantizm /

     Realizm / Sürrealizm

D) Realizm / Klasisizm / Natüralizrn /

     Romantizm / Sürrealizrn

E) Klasisizm / Romantizrn / Realizm /

     Natüralizm / Sürrealizm

1-D    2-A   3-C    4-E    5-B   6-E

1.            Kurban olam kurban olam

              Beşikte yatan kuzuya

Bu beyitte aşağıdaki edebi sanatlardan hangisi yapılmıştır?

A) Cinas

B) İstiare

C) Benzetme

D) Kişileştirme

E) Abartma

2.Alp Er Tunga öldi mü

Issız acun kaldı mu

Ödlek öçin aldı mu

Emdi yürek yırtulur

Bu parçanın nazım şekli nedir?

A) Koşuk

B) Sav

C) Varsağı

D) Sagu

E) Semai

3.Divan şiiri, özellikle kasidelerde, bir

                                             1

bakıma en az yarar güden şiirdir. Divan

şairi,gazellerde salt söz ustalığına önem

                2

verir, bu ustalığı ile duygulandırır

okuyucusunu. Mesnevilerde Divan şairi

                                 3

halk hikayecisi ile birleşir. Gazellerde ise

                                                  4

şiire yararın karıştığı daha belirgindir.

Bu paragrafta bilgi yanlışlığı vardır. Paragraftaki numaralandırılmış sözcüklerden hangilerinin yerleri değiştirilirse, bu yanlışlık giderilmiş olur?

A) 2. ile 3. nün

B) 4. ile 1. nin

C) 1. ile 2. nin

D) 3. ile 1. nin

E) 4. ile 3. nün

4.Aşağıdaki dizilerin hangisinde aynı türde eserler vermemiş olan yazarlar bir araya getirilmişlerdir?

A) Corneille, Racine, Sophokles

B) Descartes, Pascal, Eflatun

C) Aisopos, La Fontaine, Phaedrus

D) Moliere, Aristophanes, Homeros

E) Balzac, Flaubert, E. Zola

5.“Anadolu halkının bir ruhu vardı, nüfuz edemedin. Bir kafası vardı, aydınlatamadın. Bir vücudu vardı, işleyemedin. Onu cehlin ve yokluğun ve kıtlığın eline bıraktın. O, katı toprakla kuru göğün arasında bir yabani ot gibi bitti. Şimdi, elinde tırpan, buraya hasada gelmişsin. Ne ektin ki ne biçeceksin? Sana ıstırap veren her şey senin eserindir.”

diyen bir roman kahramanı edebiyatımızın aşağıdaki dönemlerinin hangisinde yaratılmış olabilir?

A) Toplum yararını ön planda tutarak halka yönelen Tanzimat döneminde

B) Özellikle kişilerin ruhsal durumlarını   incelemeye yönelen Edebiyat-ı Cedide döneminde

C) 1908’den sonra, Edebiyat-ı Cedide geleneğini  bir süre daha sürdüren Fecr-i Ati döneminde

D) Birinci Dünya Savaşı yıllarında güçlenen Milli Edebiyat döneminde

E) Köy ve köy sorunlarının ağır bastığı ve yeni   boyutlar kazandığı Cumhuriyet döneminde

6.Türk destanlarının oluşum sırasına uygun olarak verilen dizi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Saka, Göktürk, Hun, Uygur

B) Uygur, Hun, Göktürk, Saka

C) Göktürk, Uygur, Saka, Hun

D) Hun, Saka, Uygur, Göktürk

E) Saka, Hun, Göktürk, Uygur

7.            A. Hamit Tarhan, Namık Kemal, Tevfik Fikret

                           1                        2                      3

ile şairin düşüncelerini şiirle yayması geleneği

girer şiirimize. Daha sonra İ. Şinasi Efendi,

                                                          4

oyunlarında şiirden yararlanır. Ziya Paşa,

                                                             5

Mehmet Akif’te ise salt toplumsal sorunların dile

          6 

getirilmesi için elverişli bir söz sanatıdır artık  şiir.

Yukarıdaki paragrafta verilen adların tarihsel sırası (kronolojisi) bir bilgi yanlışlığına yol açmaktadır. Numaralandırılmış adlardan hangilerinin yerleri değiştirilirse, bu paragraftaki bilgi yanlışlığı giderilmiş olur?

A) 4 ile 1, 5 ile 3

B) 1 ile 4, 6 ile 3

C) 5 ile 1, 4 ile 3

D) 4 ile 2, 5 ile 1

E) 5 ile 3, 1 ile 6

CEVAP ANAHTARI

1-B  2-D  3-B  4-D  5.E  6-E  7-A

                   

EDEBİYAT TEST -1974- ÖSYS EDEBİYAT SORULARI

 1.“Yeşile koşan Londra’yı gördükçe hep denizi kovan İstanbul’u düşündüm” cümlesinde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi vardır?

A)           Teşbih

B)           Teşhis

C)           Mürsel Mecaz

D)           Tekrir

E)            Kinaye

2.            Bir merhaleden güneşle derya görünür

               Bir merhaleden her iki dünya görünür

               Son merhale bir fasl-ı hazandır ki sürer

              Geçmiş gelecek cümlesi rüya görünür

Bu parçanın nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?

A)           Rubai

B)           Murabba

C)           Tuyuğ

D)           Şarkı

E)            Musammat

3.            Aşağıdaki özelliklerden hangisi Divan nesrinde yoktur?

A)           Dilin, yabancı kelime ve tamlamalarla yüklü olması

B)           Söz ve ses sanatlarına önem verilmesi

C)           Söyleyiş güzelliğinden çok düşünceye önem verilmesi

D)           Kullanılan cümlelerin çok uzun olması

E)            Noktalama işaretlerine yer verilmemesi

               

4.            Aşağıdaki özelliklerden hangisi, Mehmet Akif ile Tevfik Fikret’te ortak değildir?

A)           Dini Lirizm

B)           Milli heyecan ve yurt sevgisi

C)           Manzum Hikâyecilik

D)           Sosyal konulara eğilme

E)            Aruzu Türkçeye uygulamadaki ustalık

5.Hikâyelerinde konu ve olaydan çok, şiirsel etki yaratacak durumları ele alan, genellikle balıkçıları ve deniz insanını anlatan, daha çok bir İstanbul hikâyecisi olarak bilinen yazarımız, aşağıdakilerden hangisidir?

A)           Haldun Taner

B)           Sait Faik

C)           Necati Cumalı

D)           Zeyyat Selimoğlu

E)            Halikarnas Balıkçısı

6)            Aşağıda verilen belirtici niteliklerden hangisinde Tanzimat romanında rastlanmaz?

E)            Konular genellikle günlük hayattan ya da tarihten alınır.

E)            Cariyelik kurumunu ve alafrangalık özentisini işler.

E)            Kişiler genellikle tek yönlü ele alınır; iyiler mükâfatlandırılır.

E)            Olayların akışında rastlantılara çok yer verilir.

E)            Romanın içinde bilgi ve öğüt vermekten kaçınılır.

7)            “Sen sana ne sanırsan

                 Ayruğa da onu san”

diyerek daha XIII. yüzyılda hümanizmanın müjdecisi olan, bu yönünden ötürü de ölümünün 650. yıl- dönümünde UNESCO’ca bütün dünyada ve yurdumuzda anılan Türk şairi kimdir?

A)           Mevlana

B)           Ahmet Yesevi

C)           Hacı Bayram Veli

D)           Yunus Emre

E)            Sultan Veled

8)            Şu iki parçayı okuyunuz:

                      I

       Bir garip ölmüş diyeler

       Üç günden sonra duyalar

       Soğuk su ile yuyalar

       Şöyle garip bencileyin

                      II

       Ne yanar kimse bana ateş-i dilden özge

       Ne açar kimse kapım bad-ı sabadan gayrı

 Bu iki parça arasındaki ortak yön,  aşağıdakilerden hangisidir?

A)           Kullanılan vezin

B)           Nazım birimi

C)           Halk edebiyatı ürünü oluşları

D)           İşlenilen tema

E)            Anlatım biçimi

      

9)1860’tan günümüze değin edebiyatımızın   geçirdiği dönemler zaman sırasına göre aşağıdaki dizelerden hangisine uygundur?

A)           Tanzimat / Servet-i Fûnun / Milli Edebiyat / Fecr-i Âti / Cumhuriyet

B)           Servet-i Fûnun / Tanzimat / Fecr-i Âti / Milli Edebiyat / Cumhuriyet

C)           Fecr-i Âti / Tanzimat / Servet-i Fûnun /  Cumhuriyet /  Milli Edebiyat

D)           Tanzimat / Fecr-i Âti / Servet-i Fûnun / Milli Edebiyat / Cumhuriyet

E)            Tanzimat / Servet-i Fûnun / Fecr-i Âti / Milli Edebiyat / Cumhuriyet

10)         Hayır, hayal ile yoktur benim alış verişim…

            İnan ki; her ne demişsem görüp de söylemişim.

Yukarıdaki mısralar, aşağıdaki edebiyat akımlarından hangisinin temel niteliğini yansıtır?

A)           Klasisizm

B)           Romantizm

C)           Realizm

D)           Sembolizm

E)            Sûrrealizm

1-B   2-A  3-C  4-A  5-B  6-E  7-D  8-D  9-E   10-C